Alle rechten voorbehouden. De gehele of gedeeltelijke reproductie is verboden zonder de toestemming van Marinus C. Gisolf en zonder bronvermelding

Introductie

Als onderdeel van mijn studie van de reflexieve benadering tot het toerisme zal ik in dit artikel op het fenomeen New Age toerisme ingaan en ook laten zien hoe het ons een aanwijzing geeft in welke richting het toerisme zich verder gaat ontwikkelen.

New Age betreft Westerse spirituele, metafysiche of zelfhulp bewegingen die gedurende de twintigste eeuw veel opgang maakten. Overkoepelend is een holistisch mens- en wereldbeeld en het geloof in persoonlijke ontwikkeling. New Age mensen neigen ernaar om op een holistische wijze het Zelf te bezien en het wordt dan ook wel de beweging van het menselijk potentieel genoemd. Zij maken van een serie spirituele en religieuze tradities gebruik en wat zij verder gemeen hebben is de holistische wereldblik met nadruk op het onderlinge verband en vereniging van het Lichaam en Geest (q40, q57).

Wanneer zelf-ontwikkeling en verwezenlijking als vrijetijds bestedingen worden toegepast kunnen we dit New Age toerisme noemen. Het is meer een middel dan een doel en in wezen gaat het bij dit type toerisme om de verkenning van alternatieve culturen en kan dan ook als uitdrukking van zowel identiteits als duurzaam toerisme gezien worden (q92).

Vele culturele en alternatieve religieuze bewegingen vanaf de jaren zestig kunnen als New Age beschreven worden en dat kan dan de “flower-power movement” betreffen, de Ban The Bomb groeperingen, het mysticisme, meditatie, yoga en vele andere. De algemene noemer kan in de manier gevonden worden, waarop New Age mensen pogen een alternatieve levenswijze te vinden. Met andere woorden is hun doel zelfverwerkelijking, bevrijding en vervulling en de manier waarop dit bereikt kan worden is door een maatschappelijk verantwoordelijke en ecologische benadering, die de realisatie van zowel individueel als ook het breder gemeenschappelijk potentieel betreft: de wens het zelf en de maatschappij te veranderen.

 

Het Postmodernisme

Diepgaande veranderingen in de manier waarop begrippen zoals plaats en tijd worden ervaren onder invloed van versnelde globalisatie hebben tot nieuwe bespiegelingen geleid aangaande eigen identiteit, het Zelf en de plaats die mensen in deze wereld innemen (q36). Het gaat dan om de tendens, dat de sterke band die mensen met een zekere plaats en cultuur hadden plaats is gaan maken voor het gevoel van tijdsgebondenheid en het behoren tot een tijdperk (q50).

Het postmodernisme kan het duidelijkst onder de Westerse maatschappijen waargenomen worden en heeft onder andere tot de zogenaamde culturele meervoudigheid geleid, wat in wezen betekent, dat mensen hun eigen gevoel ergens toe te behoren beginnen te verliezen en culturele vormen van andere maatschappijen gaan opnemen (q50). Nationaliteit, ethnologie, geslacht of maatschappelijke klasse vormen dan geen fundamenten meer waarop men een eigen identiteit kan baseren.

Het resultaat hiervan is onder andere een meer egocentrische opstelling, waaronder bijvoorbeeld dominerende consumptie patronen vallen (q62). Door het verlies van het gevoel ergens toe te behoren hebben de mensen de neiging oppervlakkiger te gaan leven met een duidelijke interesse in het eigen imago, daar om hen heen men ook voornamelijk imago’s ziet en weinig objectieve authenticiteit meer (q92).

Er is een algemeen verlies aan geloof in de moderne maatschappij, technologie en wetenschap, daar die direct verantwoordelijk gehouden worden voor de exploitatie en vernieling van de natuur en eerder tot ontgoocheling geleid hebben dan geluk (q60). Bij de meeste mensen in postmoderne maatschappijen zijn niet alleen hun banden met hun culturele achtergrond verzwakt, maar ook met authenticiteit en natuur. Zij lijken in een wereld te leven, die eerder door beelden en representaties gedomineerd wordt dan door echte en realistische voorwerpen of fenomenen. De grenzen tussen waar en onwaar of tussen feiten en fictie verbleken, terwijl consumptie en ogenblikkelijke bevrediging gaan domineren (q60).

Er is geen betere manier om het een en ander te illustreren dan het noemen van plaatsen die geen enkele cultuurhistorische binding hebben en een duidelijk gebrek aan enige vorm van identiteit tonen (q22). Ze worden ook wel de non-places genoemd en zijn een fenomeen dat sinds de jaren zeventig zich in snel tempo over de hele wereld verspreid heeft en wel eens als het baken van de postmoderne globalisatie gezien wordt: airports, shopping malls or international hotels. Het is ook het beste de Engelse namen voor dit soort plaatsen te gebruiken en zij belichamen wat we de anti-authenticiteit kunnen noemen: plaatsen die er op gericht zijn dat iedereen van waar ook ter wereld en van welke cultuur dan ook zich er rustig kan voelen en die voor iedereen tenminste iets herkenbaars hebben. Het zijn ook plaatsen die onlosmakelijk met consumptie en handel verbonden zijn en een zekere luxe uitademen. Het zijn de plaatsen waar mensen – onder andere toeristen – weinig herinneringen aan over houden en aan ervaringen geen enkele, of het moesten de ontmoetingen met medemensen zijn.

Het interessante van deze plaatsen ligt er in, dat zij als contrast dienen tot voorgaande moderne tijden: cultuurhistorische en plaatsgebondenheid, eigen identiteit, typische kleuren en geuren, de gewoontes van de mensen, de verbondenheid met de aarde, de betekenis van zon en maan en het diepere geloof wat ermee samen gaat. Mochten vroeger treinstations in een hele duidelijke stijl gebouwd zijn en in vele steden bouwkundige hoogtepunten vormen (en bezienswaardigheden) kan men dat van een postmodern staal en glas gebouw niet meer zeggen.

We kunnen nog vele voorbeelden noemen, zoals bijvoorbeeld het geval van het langzaam aan verdwijnen van de kleine plaatselijke winkeltjes waar de grote supermarkten en shopping malls voor in de plaats zijn gekomen. Deze laatste zijn overal ter wereld zo’n beetje hetzelfde of men zich nu in Singapore, Buenos Aires of Moskou bevindt. Internationale gerechten zijn ook een goed voorbeeld, waarbij de hamburger (USA), pizzas en spaghetti (Italië), croissants (Frankrijk), hotdogs (de worstjes uit Duitsland), Mexicaanse Taco’s of Japanse Sushi bijna overal ter wereld wel aangetroffen kunnen worden, alhoewel de oorspronkelijke smaken en geuren aan de alleman’s wereldsmaak opgeofferd zijn.

Het wijdverbreid gebruik van allerlei soorten drugs en stimulerende middelen is ook een fenomeen, dat in dezelfde periode is opgekomen en nauw betrokken is bij het niveau, waarop mensen hun werkelijkheids gevoel beginnen kwijt te raken. Het worstelen met eigen identiteit wordt vaak onderstreept door het toepassen van tatoeëringen en “piercings”. Internet voorziet de mensheid met urenlange ontspanning en vele social netwerken of maatschappelijk ingestelde spellen, waar spelers over de hele wereld zich met elkaar meten en waarbij het echte of het virtuele elkaar schijnt te overlappen (q92).

Vele mensen met een directe interesse in New Age ideeën accepteren de meeste facetten van het postmodernisme, echter is er één punt waarop zij duidelijk afwijken: er is een duidelijk omschreven geloof in de natuur als een onafhankelijke werkelijkheid (New Age) tegenover de postmodernistische opvattingen, waarbij de natuur eerder als een representatie gezien wordt (q32, q92). New Age mensen omarmen de natuur daar die hen van een ondergrond voorziet om over het leven, de wereld en wat het mens-zijn inhoudt te filosoferen. De natuur betekent voor hen een werkelijkheid, waar men onafhankelijk van een verbeelding, een beeld of concept een plaats kan vinden waar men zich thuis voelt.

Toerisme en New Age

Het verlies aan identiteits gevoel, de on-authenticiteit die de mensen omringt, de culturele meervoudigheid en de samenpersing van tijd en plaats die mensen nauwelijks meer de tijd geeft te denken hebben wat het heden en de toekomst betreft een aantal onzekerheden gecreeërd. Tegelijkertijd echter genereert dit ook een zoektocht naar historische wortels, een idealistische authenticiteit en eeuwige waarheden, waarbij soms duidelijk op Oosterse spirituele tradities teruggevallen wordt (q60, q88, q120). Het is deze postmoderne nostalgie die sommige mensen gestuwd heeft naar de herontdekking van vroegere godsdiensten, zoals die van de Vikingen of de Maya’s; daarnaast is er een groeiende interesse in natuurlijke genezings methodes (acupunctuur, kruid- en bloemmedicijnen, etc.), organische landbouw en “self-suffiency”. Tegelijkertijd heeft de ontgoocheling met het eerdere moderne tijdperk vele mensen er verder toegebracht naar alternatieve levenstijlen uit te kijken.

Bij het New Age toerisme is er het idee, dat de ervaring zelf wordt beleefd: mensen putten uit eigen innergevoelens en emoties, waarbij de werkelijkheid niet meer domineert en eerder in beelden vervaagt. De manier waarop mensen dingen voelen, de beelden die dingen vertegenwoordigen of de ideeën die erbij horen vormen nieuwe groepen ervaringen. Dit type toerisme gaat om toeristen in hun eigen identiteit, oftewel toeristen die zichzelf exploreren, waarbij zij zelf de toeristen attractie zijn.

Het toerisme bezit het potentieel om op deze speurtocht naar andere culturen en alternatieve levensstijlen te reageren. Het New Age toerisme behelst normaal gesproken vormen van milieugerichtheid, maatschappelijke waarden, positieve gast-gastheer interactie en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het New Age toerisme kan dus als een mengsel van identiteits en duurzaam toerisme gezien worden en zet zich duidelijk tegen het massatoerisme af (q92).

Bij het New Age toerisme kunnen we een neiging waarnemen naar alles wat de natuur betreft en natuurlijk is, zoals kleding of muziekinstrumenten die van natuurlijke materialen gemaakt zijn en daarbij liggen de meeste New Age toerisme bestemmingen op het platteland en vaak dicht bij (beschermd) natuurgebied. Het New Age toerisme heeft in die zin veel te maken met de speurtocht naar de natuur in de breedste zin van de term.

Infrastructuur in New Age toerisme

Een New Age toeristen bestemming biedt overnachtingen en maaltijden aan – beide simpel en recht door zee. Voedsel wordt vaak zelf verbouwd en kan vegetarisch zijn. Behalve deze elementen wordt er aangeboden:

• Ambachten, zoals houtbewerking, pottenbakken, kaarsen maken, weven etc.;
• Kunst, zoals toneel, muziek, schilderen, etc.;
• Tuinbouw cursussen en werkgelegenheid betreffende synergische tuinaanleg of permaculuur;
• Formeel onderwijs in de vorm van cursussen die door spirituele of intellectuele “guru’s” gegeven worden;
• Ervarings en persoons gerichte zelfontwikkeling: cursussen over meditatie, persoonlijke relaties, familie opstellingen of zelfkennis;
• Alternatieve benadering tot de gezondheid en welzijn: homeopathie, acupunctuur, hypnotherapie, Shiatsa massage, Ayurveda, Yoga, Reiki etc.;
• Een plattelands omgeving die geschikt is om de band met de aarde en de natuur te voelen.

Dit kan als een vorm van toerisme beschouwd worden, omdat de mensen uit eigen vrije wil naar een gebied reizen dat anders is dan hun thuis omgeving en waar zij op zijn minst één nacht verblijven. Op deze bestemmingen zijn er geplande attracties voor de bezoekers (toeristen), zoals de cursussen die daar gegeven worden, tuinieren of enige ander soort activiteit zoals hierboven aangegeven.

Verder hebben de toeristen een zekere motivatie met bijbehorende behoefte, die op zijn beurt weer verwachtingen creeëren. De toeristen hebben een serie ervaringen die uit gedeelde of nevenbelbronnen voortkomen en aan het einde van hun verblijf evalueren zij deze ervaringen. Het type authenticiteit is vooral activiteits gerelateerd (existentialistisch) en tenslotte heeft de toerist een economische inbreng die uit geld of vrijwillgers werk kan bestaan.

Bij de meeste New Age bestemmingen schijnt financiële winst niet van groot belang te zijn in vergelijking met de onderwijs elementen en de overdracht van alternatieve ideologiën. De financiële kant van de zaak wordt eerder gezien als een manier om alternatieve levensstijlen en cultuur te entameren en in die zin verschilt het New Age toerisme van de traditionele vormen van toerisme. Daarbij is het belangrijk in te zien, dat rijkdom of armoede geen invloed op dit soort toerisme uitoefent. Alle soorten mensen kunnen New Age bestemmingen bezoeken en in sommige gevallen kan het (arme) studenten betreffen, drugsverslaafden die willen afkicken of eenvoudigweg mensen die niet veel om materiële rijkdom geven, terwijl aan de andere kant er ook New Age centra zijn waar financiële bijdrages behoorlijk pittig kunnen zijn. Zoals het geval is bij andere vormen van duurzaam of verantwoordelijk toerisme verandert het punt of toeristen rijk of arm zijn niets aan de argumentatie.

Onder de activiteiten die bij New Age bestemmingen gepresenteerd worden vormt het leven in een gemeenschap of commune de basis, waar de principes van alternatieve levenswijzes gerealiseerd worden.

Bij verscheidene New Age bestemmingen die ik bezocht heb viel het op, dat wat typisch dagelijkse activiteiten in het stadsleven betreft deze op de bestemming in iets betekenisvols worden omgezet, terwijl het exotische tot een routine gemaakt wordt. De meeste bezoekers aan New Age bestemmingen (inclusief toeristen) zullen wel een keer de afwas moeten doen of in de tuin werken als onderdeel van het gemeenschaps leven en deze activiteiten worden daarbij interessanter gemaakt door de mogelijkheid tot zelf-ontwikkeling en het opbouwen van nieuwe relaties met de omgeving en milieu. Tegelijkertijd worden er exotische elementen geïntroduceerd via buitenlandse producten, exotische muziek instrumenten, gerechten van andere continenten of inheemse kleren. Men kan op eenzelfde New Age bestemming tegelijkertijd Buddhist, Hindu of Maya invloeden terugvinden.

Tuinieren maakt een belangrijk onderdeel uit bij New Age bestemmingen met een nadruk op synergische en permacultuur praktijken en waarbij de band met de aarde en gezonde eetgewoontes benadrukt worden. Een voorbeeld is de aanleg van een opwaartse kruidenspiraal, waar de kruiden die het minste water nodig hebben bovenaan komen en degene die minder zon behoeven aan de noordkant geplant worden.

Als onderdeel van het uitwerken van de menselijke relatie met het landschap worden vaak specifieke projecten opgezet zoals het graven van een vijver en het waterdicht maken met behulp van een uigekiend mengsel van klei en koeienstrond. Vele van dit soort projecten schijnen na een tijd nog wel eens vergeten te worden, wat weer verklaard kan worden uit het feit dat in de eerste plaats de uitvoering zelf van het project van belang is en niet zozeer het uiteindelijke resultaat. Door het uitvoeren van dit soort projecten wordt de ecologische gevoeligheid bevorderd, terwijl de ervaring van het werken in de natuur en het toepassen van oude overlevings technieken daarbij ook inspirerend kunnen werken.

Elke New Age bestemming heeft zo zijn eigen manier om te laten zien hoe uniek het centrum is en dit kan per centrum variëren van het zingen van liederen en uitvoeren van rituelen tot het eenvoudig weg elkaar iedere ochtend met een omhelzing te begroeten. Het gevoel van ergens toe te behoren is sterk, maar wat de mensen het meest samenbindt is de zelfverwezenlijking en in het algemeen het met zichzelf bezig zijn als algemene noemer onder de deelnemers (en toeristen). Op een of andere wijze is er een algemeen doel, alhoewel dit voor iedere deelnemer weer anders is, waarbij het gevoel erbij te horen een belangrijk onderdeel is, maar nooit een oorspronkelijke opzet. Het New Age toerisme in die zin is een middel en geen doel.

De relatie tussen New Age centra en hun directe sociale omgeving levert een hele serie interessante observaties op. Op de boerderij van VerdEnergia Pacifica in Costa Rica worden er branders gemaakt die op (oude) plantaardige olie werken en waarmee uitstekend op gekookt kan worden. Ze worden onder de plaatselijke bevolking verspreid en vormen onderdeel van een duurzame ontwikkeling in die zone.

 

Geheel anders is de observatie dat vanwege het karakter van New Age bestemmingen dat betrekking heeft op zelfverwerkelijking, bevrijding, voldoening en het streven om het zelf en de maatschappij de transformeren er een gat kan onstaan met de directe relatie met een plaatselijke bevolking. De meeste New Age bestemmingen liggen op het platteland, wat betekent dat de plaatselijke bevolking daar nog niet of nauwelijks door postmoderne tendensen beïnvloed is en nog in moderne tijden of daarvoor leeft. Dit houdt dan vaak in dat de wat traditionelere Christelijke opvattingen nog gangbaar zijn en een ieder die daar van afwijkt al snel voor heidens uitgemaakt wordt. Het is mij opgevallen dat vele commune leden bij een New Age centrum uit steden afkomstig zijn en duidelijk met postmoderne ontwikkelingen bekend zijn, wat dan het gat verklaart dat zich tussen New Age mensen en een plaatselijke bevolking kan voordoen. Wel moet ik hieraan toevoegen, dat er nog te weinig wetenschappelijk onderzoek verricht is om dat als algemeen geldend aan te merken.

Welzijns Toerisme

Het is nuttig eens naar een ander soort toerisme te kijken, dat perfect bij de postmoderne tendensen aanpast, maar anders is dan het New Age toerisme. Een brochure die onlangs door het Duitse verkeersbureau uitgegeven is begint zo (q32): “Bent u op zoek naar een persoonlijke welzijns ervaring? Yoga in Allgäu, thalasso bij de Baltische zee, tochten in het Zwarte woud of fietsen rond het Mecklenburg meer? Wilt u golf spelen, van een heerlijke hete-steen massage genieten of van een verrukelijk gezond diner?” Behalve deze aanbiedingen wordt er ook de nadruk gelegd op het revitaliserende karakter dat een verblijf bij deze centra opwekt als onderdeel van de behoefte van mensen “om er even helemaal uit te zijn”.

Het punt van de persoonlijke gezondheid is hierbij belangrijk en wordt gecombineerd met ontspanning en het beleven van een natuurlijke omgeving. De meeste welzijns centra zijn zeer luxueus en vrij duur en behalve de overnachtingen, maaltijden, attracties en activiteiten wordt er ook gespecialiseerd personeel aangeboden zoals fysiotherapeuten, diëtisten, natuurlijk gezondheids verzorgers of trainers in het algemeen om ervoor te zorgen dat de toerist “zijn werk-leven balans weer in verhouding krijgt”.

Het moet duidelijk zijn dat het hier in de eerste plaats om lichamelijk welzijn gaat, waarbij yoga bijvoorbeeld toegepast wordt als een ontspannings methode om een zekere rust met het eigen lichaam te vinden. In de meeste hotels is er een duidelijke klant-personeels verhouding en dit personeel is erop getraind om het die klant zoveel mogelijk naar de zin te maken. Comfort is een heel belangrijk ingrediënt en daarbij horen ook de schoonheids behandelingen, stoombaden, jacuzzi’s en dit alles in een luxueuze en ontspannen omgeving.

In het toerisme kunnen we een schaal maken aangaande de levensstijlen van toeristen. De ene kant betreft de toerist, die zeer individualistisch is en dus alleen of met partner rondreist. Dit soort mensen maken hun eigen reisschema´s en willen op hun eigen ritme reizen. Zij willen actief bezig zijn, vermijden doorgaans wat als “toeristisch” bekend staat en hebben een duidelijke interesse in de plaatselijke bevolking en cultuur. Vrijwilligers werk is een serieuze optie en de confrontatie van zichzelf met mensen van andere culturen is heel belangrijk. Deze mensen stellen zichzelf in extreme fysieke situaties of in sociaal opzicht op de proef met nadruk op hun eigen prestaties (q52). Deze kant van de schaal noemen wij de idealistische toeristen kant en daar dit soort toeristen zich makkelijk tegen de hoofdstromingen afzet wordt ook wel de naam allocentrisch gebruikt.

Het andere uiterste van de schaal wordt gedomineerd door gemakszucht, waarbij alles inbegrepen en voor de toerist geregeld moet zijn. Dit houdt in dat deze mensen geen kopzorgen willen hebben en zich kunnnen ontspannen, niet hoeven na te denken en vooral met het eigen lichaam bezig kunnen zijn door middel van zonnebaden, massages, of plastische chirurgie, bijvoorbeeld; verder willen zij wel de beroemde toeristische “highlights” zien, maar hebben weinig of geen interesse in het wel en wee van de plaatselijke bevolking. We noemen dit de psycho-centrische kant.Gedetailleerdere informatie over levensstijlen in het toerisme kan op deze site verder gevonden worden.

Het allocentrische type toerist richt zich meer op spirituele zaken en sluit daarbij dichter aan bij het New Age toerisme, terwijl het bij de psychocentrische kant om een grote interesse in het eigen lichaam gaat en niet zozeer de geest en heeft daardoor meer betrekking op onder andere het welzijns toerisme (ook gewone strandvakanties vallen hieronder). Opvallende externe verschillen liggen onder andere op sociaal niveau. Bij het New Age toerisme gaat het meer om de gemeenschap, terwijl bij het welzijns toerisme het om de indvidu gaat die doorgaans met partner of familieleden reist; bij het New Age toerisme zitten deelnemers, vrijwilligers, communeleden en instructeurs samen aan tafel bij de maaltijd en de bediening is alleen self-service, maar bij het welzijns toerisme heeft de deelnemer zijn eigen tafel en wordt bediend en hoeft zich daarna geen zorgen over de afwas te maken. Zo zijn er nog vele verschillen te noemen die allen één ding gemeen hebben: de zorg en bezorgdheid om zichzelf, waar het ene type dat op spiritueel en het andere op lichamelijk niveau doet.

Postmoderne tendensen in het toerisme

Niet alleen de Westerse maatschappijen zijn door de postmoderne tendensen beïnvloed, maar ook op andere continenten kan dit steeds meer waargenomen worden. Hoewel deze tendensen onder andere een grotere interesse in New Age en in het welzijns toerisme tot gevolg gehad hebben, zijn beide toch van oudere datum. Het welzijns toerisme bestond in de negentiende eeuw al (zie de spa hotels in Frankijk of Duisland) en aan het begin van de twintigste eeuw bestonden er al vroege voorbeelden van New Age-achtige projecten. Het welzijns toerisme heeft altijd een zekere cliëntele gekend en niet alleen omdat de term vele verschillende activiteiten omvat (het modernere gezondheids toerisme is er een van), maar gedurende de eeuwen heeft er altijd een behoefte onder zekere maatschappelijke klasse bestaan aan maatschappelijke druk tijdelijk te willen ontsnappen.

Het leven in een commune of New Age centrum is tot nu toe nooit als onderdeel van het toerisme beschouwd, noch het vrijwilligers werk op deze bestemmingen. Er valt niet alleen een toename aan New Age centra te bespeuren, maar ook een groeiende interesse van een wijder publiek hebben tot een hogere graad van acceptatie geleid. New Age centra proberen zelf ook duidelijk een opening te creeëren en willen steeds meer op nationale en internationale niveau’s gehoord worden via vakverenigingen en web pagina’s. We kunnen inderdaad al zien dat in het toerisme elementen van New Age “geleend” worden en dat sommige hotels New Age elementen aanbieden met wel het belangrijke verschil, dat New Age mensen in de eerste plaast het Zelf en de maatschappij willen veranderen, maar deze hotels eerder toeristen hulp bieden om in een postmoderne maatschappij te overleven.

Een belangrijke manier om een sociaal fenomeen zoals het toerisme te bestuderen is door bij de extremen te beginnen. Op de toeristen levenstijlen schaal kunnen we aan beide uitersten een groeiende bezorgdheid zien met het Zelf, de persoonlijke identiteit, zelfverwerkelijking, welzijn en de speurtocht naar alternatieven. Alleen de observatie al dat tegelijkertijd aan beide uiteinden van de toeristen levensstijl schaal een duidelijke groei waarneembaar is laat ons allereerst zien, dat toeristen steeds meer hun eigen weg gaan zoeken en onder invloed van het postmodernisme een onafhankelijkere rol gaan spelen. Een van de observaties die hierbij naar voren komt is de neiging van toeristen niet meer één soort vakantie te willen hebben, maar binnen dezelfde vakantie vele verschillende types mengt: men wil een beetje welzijns vakantie, maar ook een aantal dagen op heel avontuurlijke wijze actief bezig zijn, wat cultuur innemen en ook nog aan het eigen ik werken doormiddel van een Reiki cursus. Men mengt veel meer leer-elementen met vormen van recreatie, bijvoorbeeld.

Het kan enigzins vergeleken worden met het gedrag van vele postmoderne mensen, die bij het televisie kijken in hoog tempo vele kanalen doorlopen en hier en daar even snuffelen aan het type programma, maar waarbij het er verder niet toe doet of het gehele programma gezien wordt of niet.

De tweede conclusie die wij kunnen trekken is dat reisorganisaties er beter achter moeten zien te komen wat deze postmoderne toerist nu eigenlijk wil en hem moeten volgen in plaats van door te gaan met standaard toeristisch aanbod. Het nauwe keurslijf van de economische benadering van het toerisme als leverancier – product – klant relatie belet een beter begrip van wat het toerisme in postmoderne tijden inhoudt.

Niet alleen is er het punt van de veranderende manier van handelen van toeristen en de reisorganisaties die daar op moeten reageren, maar ook levert het opkomen van New Age toerisme een derde waardevolle observatie op: de veranderingen die het begrip authenticiteit in het toerisme doormaakt. Terwijl gedurende de tweede helft van de 20ste eeuw de authenticiteit die in het toerisme toen een rol speelde vooral object gerelateerd was en een object of fenomeen echt diende te zijn (de gletscher Perito Moreno in Argentinië bijvoorbeeld), deed zich gedurende de jaren negentig een verschuiving voor naar de symbool gerelateerde authenticiteit, waarbij het het echt zijn van een object niet meer centraal staat, maar wel de ervaring die de toerist eraan overhoudt (zie Disney World). De laatste jaren bij vooral het New Age toerisme zien we een ander soort authenticiteit naar voren komen: de activiteits gerelateerde authenticiteit, die vooral existentialistisch ingesteld is: van belang zijn de innerlijke gevoelens van de toerist als resultaat van een of andere activiteit, terwijl de objecten of fenomenen zelf geen directe rol meer spelen (door te gaan vissen krijgt men een geweldig gevoel van pais en vree – een authentieke ervaring). Deze laatste vorm van authenticiteit schijnt in het algemeen aan interesse te winnen en onderstreept nog eens de onafhankelijkere rol die toeristen aan het spelen zijn, waarbij er steeds meer belang gehecht wordt aan wat zij voelen en willen voelen.

Het is duidelijk dat bovenstaande tendensen ten gunste van het duurzaam toerisme zijn en ook een duurzame ontwikkeling in het algemeen steunen, alhoewel de belangrijkste deelnemer – de toerist – daarbij tot nu toe buiten spel gehouden is. Het is moeilijk met een duurzame toeristische ontwikkeling bezig te zijn zonder duurzaam ingestelde toeristen en de hier omschreven tendensen wijzen op een grotere betrokkenheid onder hen.

Het New Age toerisme zou als zodanig erkend moeten worden en hoewel het maar een klein marktonderdeel vormt en dat ook zal blijven vanwege het karakter ervan, de groeiende verspreiding van dit soort toerisme geeft ons een duidelijke indicatie van toekomstige ontwikkelingen in het toerisme.

Voorbeelden van New Age toerisme kunnen hier gevonden worden:

http://www.verdenergia.org
http://www.lacittadellaluce.org
http://www.reiki.it
http://www.fincaipe.com

De principes van de reflexiviteit in het toerisme: http://www.tourismtheories.org/?cat=121

Over authenticiteit zie:  http://www.tourismtheories.org/?cat=49

 

Deze website is niet commercieel en genereert geen inkomsten; daarom wordt het op prijs gesteld, wanneer diegenen die de inhoud ervan actief gebruiken (werkzaam in het toerisme, studenten en academici) een vrijwillige donatie maken – klein en symbolisch als die ook mag zijn – door op de DONATE toets te drukken (Paypal systeem) onderaan deze pagina

Alle rechten voorbehouden. De gehele of gedeeltelijke reproductie is verboden zonder de toestemming van Marinus C. Gisolf en zonder bronvermelding

…